Η ελληνική κουίρ λογοτεχνία ήταν πάντα εδώ

Ανεξάρτητα από το πόσο απαγορευμένο θέμα αποτελούσε, από το πόσο θα σκανδάλιζε τους αναγνώστες, από το πόσοι εκδότες θα αρνούνταν να το εκδώσουν, τέλος, ακόμα και ανεξάρτητα από τον στιγματισμό που θα υφίστατο, δεν υπάρχει αληθινός συγγραφέας που να ολιγώρησε μπροστά στα παραπάνω και να μην έγραψε το βιβλίο με το θέμα που ήθελε να γράψει.

Η ανδρική και η γυναικεία ομοφυλοφιλία, όπως και άλλες εκφράσεις του ερωτισμού, υφίστανται από τα βάθη των αιώνων και όσοι τις βιώνουν έχουν μια ματιά στα πράγματα που είναι ευθέως ανάλογη με τον βαθμό καταπίεσης, απόκρυψης ακόμη και άρνησης, του ομοφυλόφιλου εαυτού τους, αλλά και εξίσου ανάλογη με τις απαγορεύσεις, τις νόρμες που ισχύουν στην κάθε κοινωνία.

Στη χώρα μας, παρά το συντηρητικό και συχνά εχθρικό περιβάλλον, εντοπίζονται πλήθος κειμένων που ήθελαν να εμβαθύνουν στην ομοερωτική εμπειρία, η οποία δεν περιοριζόταν στο σεξ αλλά έθιγε και ζητήματα κοινωνικής αποδοχής.

Η ποίηση εκ φύσεως (υπαινικτική, πολυσήμαντη, υποδηλωτική) ήταν το πεδίο όπου εκφράστηκε η διαφορετικότητα, όπου τα βιώματα έπαψαν να είναι αχαρτογράφητος προσωπικός λαβύρινθος αλλά κοινό αίσθημα ερωτικής αναζήτησης και αποδοχής.

Στα διηγήματα «Μέρα του 1638» και «Οι γάμοι του Σπόρου και της Ποππαίας», οι σκηνές στον οίκο ανοχής, με άντρες ντυμένους γυναίκες και αθυρόστομες εκφράσεις, έθιξαν τον εισαγγελέα ο οποίος κινήθηκε αυτεπάγγελτα κατά του συγγραφέα.

Η πεζογραφία δεν έμεινε πίσω και σύντομα βιβλία καταξιωμένων συγγραφέων ασχολήθηκαν με το θέμα που προέκυπτε από την σύγκρουση κοινωνίας και ομοφυλοφίλων ανδρών και γυναικών. Κι αν σήμερα είναι μια εποχή όπου εύκολα κάνεις μπορεί να βρει πληροφορίες ή στήριξη, για να εκφράσει ή να καταλάβει κάτι, τη δεκαετία του ’50 και του ’60 ήταν σαφώς κατόρθωμα και ήθελε τεράστιο ψυχικό σθένος τόσο για να γραφτεί ένα μυθιστόρημα σαν το Τρίτο Στεφάνι, όσο και το να υπομένει ο συγγραφέας του Κώστας Ταχτσής τη διαδοχική του απόρριψη από τους εκδότες. Παρόμοιο σθένος απαιτούσε και η δικαστική περιπέτεια που είχε το 1968 ο Μένης Κουμανταρέας, όταν οδηγήθηκε σε δίκη τέσσερις φορές για δύο από τα διηγήματα του βιβλίου του Το αρμένισμα. Στα διηγήματα «Μέρα του 1638» και «Οι γάμοι του Σπόρου και της Ποππαίας», οι σκηνές στον οίκο ανοχής, με άντρες ντυμένους γυναίκες και αθυρόστομες εκφράσεις, έθιξαν τον εισαγγελέα ο οποίος κινήθηκε αυτεπάγγελτα κατά του συγγραφέα.

Η ελληνική κουίρ λογοτεχνία μοιάζει να βγαίνει από μια παρατεταμένη εφηβεία, γεμάτη οργή, αμφισβήτηση και στόμφο. Βγάζοντας συχνά τη γλώσσα σε θεσμούς, κανόνες και προκαταλήψεις αυτό που μένει είναι η βαθύτερη ανάγκη να ειπωθούν κάποιες ιστορίες, να μιλήσουν οι πρωταγωνιστές και να διαρραγεί το πέπλο μυστηρίου που υπήρχε ανάμεσα στο «κοινωνικό σύνολο» και τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

10 βιβλία + 1 διήγημα
που αξίζει να ξαναδούμε
⚧

Ντόρα Ρωζέττη – Η ερωμένη της (εκδ. Μεταίχμιο)

Το μυθιστόρημα της Ντόρας Ρωζέττη Η ερωμένη της, το οποίο κυκλοφόρησε το 1929, είναι μια εμβληματική περίπτωση. Αρχικά, να σημειώσουμε ότι το όνομα της συγγραφέως είναι ψευδώνυμο (πώς αλλιώς θα μπορούσε άλλωστε;), και παρά τις θετικές κριτικές που έλαβε από τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, όλα τα αντίτυπα της εποχής εξαφανίστηκαν, και για τα επόμενα 70 χρόνια κανείς δεν θα μιλούσε γι’ αυτό.

Το μυθιστόρημα ανακαλύφθηκε από τη φιλόλογο Χριστίνα Ντουνιά (Ομότιμη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πλέον) το 2005, όταν βρέθηκαν δύο αντίτυπα από την αρχική έκδοση. Επανεκδόθηκε το 2005 σχολιασμένο και μέχρι σήμερα έκανε αρκετές ανατυπώσεις, ενώ μεταφράστηκε στα ιταλικά και τα γαλλικά. Υπήρχε όμως ένα μυστήριο γύρω από τη συγγραφέα Ντόρα Ρωζέττη.

Τις απαντήσεις για το ποια ήταν η Ντόρα Ρωζέττη έδωσε η δημοσιογράφος Ελένη Μπακοπούλου στο βιβλίο της Η φίλη μου κυρία Ντόρα Ρωζέττη – Το νεανικό της λεύκωμα (εκδ. Οδός Πανός). Εκεί η Μπακοπούλου αποκάλυπτε ότι η γυναίκα πίσω από το ψευδώνυμο «Ντόρα Ρωζέττη» ήταν η Νέλλη Καλογλοπούλου-Μπογιατζόγλου (1908-1989) γιατρός, γεννημένη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Από εκεί ήρθε στην Αθήνα και σπούδασε στην Ιατρική Σχολή. Παράλληλα άρχισε να γράφει στο περιοδικό «Η Διάπλασις των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου. Όταν κυκλοφόρησε «Η Ερωμένη της» στο οποίο η συγγραφέας παρουσιάζει την πραγματική ερωτική της ιστορία με μια άλλη κοπέλα, προκλήθηκε σάλος. Η Καλογλοπούλου έσπευσε να μαζέψει όλα τα αντίτυπα του βιβλίου της. Φαίνεται ότι κατέστρεψε τα πάντα εκτός από τα δύο αντίτυπα που βρέθηκαν τυχαία και το ίδιο έκανε και με τα άλλα έργα της, καθώς είχε στιγματιστεί.

Συνέχισε τις σπουδές της στην Ιατρική έκανε διδακτορικό και έγινε υγιεινολόγος. Παντρεύτηκε τον Κωστίκα Μπογιατζόγλου (1895-1967), ομογενή από τη Ρουμανία. Όπως αποκαλύπτει η Μπακοπούλου, η Καλογλοπούλου της είχε δώσει συνέντευξη ζητώντας να μην δημοσιευθεί όσο ζει. Εκεί αναφέρθηκε στο βιβλίο «Η Ερωμένη της» και στο ψευδώνυμο Ντόρα Ρωζέττη που της έδωσαν οι ποιητές Γ. Τσουκαλάς και Γ. Σημηριώτης.

Πρόδρομος Σαββίδης – Το σπέρμα (εκδ. Κέδρος)

Η συλλογή διηγημάτων του Πρόδρομου Σαββίδη Το σπέρμα, κυκλοφόρησε το 1980. Αν και έχουμε και εδώ την περίπτωση χρήσης ψευδώνυμου, το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο συγγραφέας αλλά και η θέση του απέναντι στο βίωμά του είναι σε αντιδιαμετρική κατεύθυνση από της Ρωζέττη. Όχι τόσο ως προκάλυμμα ταυτότητας, όσο ως ένα alter ego που απελευθερώνει τη φαντασία και την έκφραση, χρησιμοποιούσε το όνομα «Πρόδρομος Σαββίδης» ο Μηνάς Χατζησάββας. 

Σ’ αυτό το πρώτο του βιβλίο, αφηγείται ιστορίες για τη φιλία, τον έρωτα, τη διαφορετική σεξουαλικότητα και την αποδοχή της. Ιστορίες, εν μέρη αληθινές, δανεικές ή αυτοβιογραφικές, δοσμένες με χιούμορ και αυτοσαρκασμό.

Παναγιώτης Ευαγγελίδης – Κωνσταντίνος (εκδ. Καστανιώτη)

Οι προσεκτικοί αναγνώστες είχαν εντοπίσει και ξεχωρίσει τον Παναγιώτη Ευαγγελίδη στις αρχές της δεκαετίας του ’90 από τις μεταφράσεις του σε ισπανικά και ιαπωνικά κείμενα. Έκτοτε έχει γυρίσει αρκετές ταινίες μικρού μήκους και έχει συνυπογράψει με τον Πάνο Κούτρα, τα σενάρια για τις ταινίες «Αληθινή ζωή», «Στρέλλα» και «Ξενία».

Το λιγότερο προβεβλημένο και κατά συνέπεια αδικημένο μέσο έκφρασής του είναι τα πεζογραφικά του κείμενα. Από αυτά, το μυθιστόρημα Κωνσταντίνος, που κυκλοφόρησε το 1997 από τον Καστανιώτη, είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα.

Η ιδιότυπη σχέση μεταξύ δύο ανδρών, του Κωστή και του Κωνσταντίνου, η οποία θα περάσει μέσα από ψυχολογικούς και εγκεφαλικούς δαιδάλους και αδιέξοδα, μέχρι ο ένας από τους δύο να χαθεί μέσα στον άλλον, και ο άλλος να εξαφανιστεί στο σκοτάδι. Σανίδα σωτηρίας θα είναι κάποιες κασέτες με τη φωνή του Κωνσταντίνου, τις οποίες θα ακούει ο Κωστής προσπαθώντας να λύσει το μυστήριο της επιρροής που του άσκησε ο μεγαλύτερος άντρας μέχρι να χαθεί.

Γιάννης Παλαμιώτης – Μετά ομοφυλοφιλικών επιδόσεων (εκδ. Απόπειρα)

Κάτι που γίνεται συχνά με τα πεζογραφικά κείμενα είναι να αντλούμε στοιχεία και πληροφορίες για την εποχή, τις κοινωνικές συνθήκες, τις προκαταλήψεις και τις αξίες μέσω των μυθοπλαστικών προσώπων.

Ο Παλαμιώτης στις ιστορίες αυτού του βιβλίου δεν προκρίνει την ιδιαιτερότητα των προσώπων ή τις μοναδικές ιστορίες αλλά θέλει να συμπυκνώσει τα κοινά χαρακτηριστικά, μια συνηθισμένη αντιμετώπιση σε κοινές και συχνά επαναλαμβανόμενες συνθήκες.

Η θεματολογία και η φρασεολογία των ιστοριών, πιθανώς ακόμη και σήμερα να σοκάρει πολλούς, αυτό όμως είναι ένα εξωκειμενικό γεγονός που με τη σειρά του δίνει στοιχεία για τις προκαταλήψεις και τις αξίες της δικής μας εποχής.

Κουίρ όλ@;

Ανοίγοντας μια παρένθεση, να διευκρινίσουμε ότι χρησιμοποιούμε τον όρο κουίρ για κάποια βιβλία και τους ήρωες αυτών σχεδόν καταχρηστικά, με τον τρόπο που κατανοούμε σήμερα αυτόν τον όρο και αυτή τη θεματολογία. Καταξιωμένοι ποιητές και πεζογράφοι έχουν καταθέσει σημαντικά έργα τους με τα οποία εισάγουν μια κουίρ θεματολογια προσθέτοντας και τη δική τους οπτική, πέρα από τα στενά όρια ενός ορισμού, μιας ταμπέλας.

Ο Μένης Κουμανταρέας ενέταξε στις ιστορίες του, όσο ελάχιστοι, τον απαγορευμένο έρωτα, τη ματαίωση, τις κρυφές ματιές, τα υπονοούμενα, το χιούμορ στον ερωτισμό. Ο ωραίος λοχαγός, Η μυρωδιά τους με κάνει να κλαίω, Ο θησαυρός του χρόνου είναι χαρακτηριστικά βιβλία του σε αυτήν την κατεύθυνση. Και βέβαια δεν ήταν ο μόνος, ο Γιώργος Ιωάννου θα αναπτύξει τρόπους αφήγησης και τεχνικές συγκάλυψης της ομοφυλόφιλης επιθυμίας. Ενδιαφέρουσα είναι και η σύζευξη που επιχειρεί μεταξύ της σεξουαλικότητας και της θρησκευτικότητας, ειδικά στην συλλογή Επιτάφιος θρήνος. Το θρησκευτικό αίσθημα με την παραφορά του απαγορευμένου έρωτα καθίστανται ισότιμα μεγέθη. Ανάλογες αναφορές, συχνά με σκωπτική πρόθεση, έχει και ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τόσο στα ποιήματά του όσο και στα πεζογραφήματά του. Έχοντας απαλλαχθεί από πολύ νωρίς από το βάρος της αποκάλυψης της ομοερωτικής του ταυτότητας, ο Χριστιανόπουλος είχε την ευκαιρία να γίνει άλλοτε τολμηρός, άλλοτε προκλητικός κι άλλοτε αποκαλυπτικά τρυφερός και ευαίσθητος μέσα στα κείμενά του.

Ο νεότερος Γιώργος Συμπάρδης κινήθηκε στην κατεύθυνση του Μένη Κουμανταρέα, ήθελε δηλαδή με κάθε του βιβλίο να αποτυπώσει μια ολόκληρη εποχή χρησιμοποιώντας αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες οι οποίοι θα συνέθεταν σε κάθε του βιβλίο μια πινακοθήκη ηρώων. Από το Μέντιουμ, μέχρι και την πρόσφατη Πλατεία Κλαυθμώνος έχει αποτυπώσει με βαθύ τρόπο τη ρευστή σεξουαλική ταυτότητα και την αχλύ μυστηρίου που περιβάλλει τους πρωταγωνιστικούς του ρόλους.

Κλείνοντας αυτή την παρένθεση να αναφέρουμε και την περίπτωση του Θεόδωρου Γρηγοριάδη η οποία ξεχωρίζει, εκτός προφανώς για την ποιότητα των ιστοριών του, και για έναν ακόμη λόγο. Όλα του τα πρώτα βιβλία είχαν και μια ιδιαίτερη και δηλωτική οπτική ταυτότητα. Τα εξώφυλλά τους δεν αντανακλούσαν απλώς στοιχεία των ιστοριών τους αλλά διέπονταν από μια γκέι αισθητική. Τα νερά της χερσονήσου, Ο αρχαίος φαλλός, Ο χορευτής στον ελαιώνα, Ο ναύτης.

Όσον αφορά τα θέματα των βιβλίων του και τον βαθμό λείανσης που επέτρεπε κάθε φορά στο κείμενό του, ο προσεκτικός αναγνώστης θα παρατηρήσει σε αυτά τη φθίνουσα υπαινικτικότητα, με αποκορύφωμα το τελευταίο του αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Ελσίνκι (εκδ. Πατάκη).

Αύγουστος Κορτώ – Ο γλύπτης του δρόμου (εκδ. Οδός Πανός) / Ο αφανισμός του Νίκου (εκδ. Καστανιώτη)

Ο Αύγουστος Κορτώ είναι μια ξεχωριστή περίπτωση στον χώρο του βιβλίου, από το 1999 που κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο μέχρι σήμερα, για πολλούς λόγους. Εδώ τον ξεχωρίσαμε για την αστείρευτη φαντασία του, την τόλμη των θεμάτων του και κυρίως για τον τρόπο που χειρίστηκε δύο κουίρ βιβλία του, σε σχέση με τον εκδοτικό οίκο και το αναγνωστικό κοινό του καθενός.

Ο γλύπτης του δρόμου, είναι μια νουβέλα η οποία εκδόθηκε το 2002 από τις εκδόσεις Οδός Πανός. Με λόγο λυρικό, ο συγγραφέας περιδιαβαίνει τους δρόμους της Θεσσαλονίκης μέχρι να συναντήσει, στην άκρη του δρόμου ένα συνεργείο που επισκευάζει το οδόστρωμα. Η σκόνη, ο ήλιος, ο ιδρώτας, το σώμα σε πλήρη εγρήγορση είναι στοιχεία που στα μάτια του αφηγητή συντελούν στην εξύψωση του εργάτη, σε έναν ιδεατό γλύπτη. Ο θάνατος στη Βενετία, έχει στοιχειώσει τη ματιά του αφηγητή.

Λίγα χρόνια μετά, το 2008, ο Κορτώ γράφει το μυθιστόρημα Ο αφανισμός του Νίκου, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Η ιστορία, αρχικά μπορεί να στερείται αληθοφάνειας, στη συνέχεια όμως περνάμε στη σφαίρα του ονείρου ή της επιστημονικής φαντασίας. Ο τριαντάχρονος Νίκος διαγιγνώσκεται φορέας του HIV, έχοντας κάνει σεξ μια και μόνη φορά, δεκαπέντε χρόνια πριν με μια πόρνη. Πλησιάζοντας προς το τέλος της ζωής του, μονολογεί και βρίσκεται σε παραλήρημα όταν του δίνεται η δυνατότητα να επιστρέψει στο παρελθόν και να αλλάξει αυτό που προξένησε πόνο και δυστυχία σε όσους τον αγαπούσαν. Ο ήρωας του Κορτώ δεν επιστρέφει ως δεκαπεντάχρονος, αλλά πηγαίνει πιο πίσω, στα χρόνια της γνωριμίας των γονιών του, με σκοπό να αποτρέψει τη σύλληψή του.

Εδώ ο λόγος του Κορτώ είναι χειμαρρώδης, αυτοσαρκαστικός και αφοριστικός. Η υπερβολή και το γκροτέσκο της ιστορίας επενδύονται με το γκέι χιούμορ του πρωταγωνιστή, ενώ τα κλισέ συχνά επιβεβαιώνονται, δημιουργώντας έτσι χαραμάδες εισόδου τόσο για ένα πιο «υποψιασμένο» όσο και για το μεγάλο αναγνωστικό κοινό.

Εισαγώμενο ελληνικό κουίρ

Τρεις Έλληνες συγγραφείς που είτε γεννήθηκαν στο εξωτερικό είτε έμειναν εκεί για πολλά χρόνια, καταδεικνύουν ίσως το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα αναπτυχθεί μια κουίρ ιστορία.

Τζέφρυ Ευγενίδης – Middlesex (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Πατάκη)

Ο Τζέφρυ Ευγενίδης αποτελεί το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα συγγραφέα νέας γενιάς, εννοώντας ότι έχει όλα τα προτερήματα της προηγούμενης γενιάς (αφήγηση, δομή, χαρακτήρες) μαζί με τις ευκαιρίες και την ευρύτητα πνεύματος που μπορεί να δώσει η διαμονή σε μια πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών, και σ’ αυτή την περίπτωση στο Σικάγο.

Το Middlesex είναι η επιτομή του σύγχρονου κουίρ μυθιστορήματος, εκφράζοντας γνήσιο και βαθύ προβληματισμό από τη μεριά της ηρωίδας (Καλλιόπη Στεφανίδη αρχικά, Καλ λίγο αργότερα) για το ποια είναι η θέση της στην κοινωνία, την οποία και βρίσκει μετά από μια βουτιά στο παρελθόν της και στην ιστορία της οικογένειάς της.

Χρήστος Τσιόλκας – Μπαρακούντα (μτφρ. Άννα Παπασταύρου, εκδ. Ωκεανίδα)

Η περίπτωση του Χριστού Τσιόλκα ίσως μοιάζει περισσότερο με την ελληνική πραγματικότητα μιας και ο ίδιος μεγαλώνοντας στη Μελβούρνη, σε ελληνική ομογένεια, ενσωμάτωσε πολλά τυπικά ελληνικά χαρακτηριστικά.

Στο Μπαρακούντα παρακολουθούμε την εξέλιξη ενός έφηβου ήρωα, πού προέρχεται από μια μέση κοινωνική τάξη και ο όποιος έχει ταλέντο στην κολύμβηση γι’ αυτό και παίρνει μια υποτροφία σε ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο. Εκεί προσπαθώντας να διατηρήσει το όνειρό του ζωντανό, θα σκληρύνει, θα κρύψει την ομοφυλοφιλία του, θα μετατραπεί σε σαρκοβόρο ψάρι για όποιον προσπαθήσει να τον ανακόψει από το στόχο του.

Εκ των πραγμάτων θα είναι ο ίδιος, ο νέος του εαυτός, αυτός που θα αποτύχει στην δοκιμασία των ολυμπιακών αγώνων και θα παραδοθεί βορά στους επικριτές του.

Παρόμοιες προβληματικές, με περιγραφή ποικίλων εμπειριών σε ευρωπαϊκό έδαφος (και ελληνικό), συναντάμε και στο μυθιστόρημά του Νεκρή Ευρώπη (μτφρ. Νίκη Προδρομίδου, εκδ. Printa), καθώς και στα άλλα του πεζογραφικά έργα. 

Ιωάννης Πάππος – Hotel Living (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, Ιωάννης Πάππος, εκδ. Λιβάνη)

Ο ήρωας του Ιωάννη Πάππου είναι ένας σύγχρονος νομάς που περιφέρεται όχι μόνο μεταξύ χωρών αλλά και μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής από τη Νέα Υόρκη, σε καναπέδες φίλων στην California και μικρά ξενοδοχεία της Σίλικον Βάλεϊ.

Εργάζεται, πίνει, κάνει ναρκωτικά, φλερτάρει, ξυπνάει με αγνώστους, συζητάει με μανία, σε μια προσπάθεια να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους, να δείξει πόσο άνετος είναι αλλά και να πείσει τους γύρω του αλλά και τον εαυτό του, ότι έχει ξεπεράσει τον μεγάλο του έρωτα.

Χάπια, σπιντ, επαγγελματικά δείπνα και κοκτέιλ δίπλα στην πισίνα, και μια ανελέητη εμμονή νίκης, κέρδους κι επιβεβαίωσης. Όσο κι όσο πιο ψηλά φτάσει, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η σιωπή που θα ακολουθήσει, μέχρι ο κρότος της πρόσκρουσης να σημάνει το οριστικό και λυτρωτικό τέλος.

Επιτρέπεται; Nαι

Το τελευταίο διάστημα υπάρχει ο εξής προβληματισμός: Με δεδομένη σχεδόν την απουσία ή την πολύ μικρή εκπροσώπηση ΛΟΑΤΚΙ+ χαρακτήρων σε κεντρικούς ήρωες ταινιών, τηλεοπτικών σειρών, βιβλίων, θεατρικών παραστάσεων ή και παραστάσεων όπερας, όταν προκύψει ένας τέτοιος χαρακτήρας είναι θεμιτό να αναλάβει να τον ενσαρκώσει ένας καλλιτέχνης χωρίς να έχει την ανάλογη εμπειρία; Οι καλλιτέχνες από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα δεν θα έπρεπε, τουλάχιστον εδώ, να έχουν την αποκλειστική ευθύνη παρουσιάσης αυτών των ρόλων; Και πιο συγκεκριμένα στο θέμα μας, μπορεί ένας άντρας συγγραφέας να γράψει για έναν ομοφυλόφιλο άντρα, μια λεσβία ή μια τρανς χωρίς να αναμασήσει κλίσε από την πλευρά της πατριαρχίας;

Ο προβληματισμός μπορεί να έχει αγαθές προθέσεις αλλά βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση. Γι’ αυτό και η απάντηση για μένα είναι απλή. Αυτό που πρέπει να έχει ένας συγγραφέας για να γράψει για το οποιοδήποτε θέμα δεν είναι η προσωπική εμπειρία, δεν είναι το άμεσο βίωμα, όσο η ενσυναίσθηση˙ το να μπορεί να μπει στα παπούτσια του άλλου και να καταλάβει σε βάθος τον ψυχισμό του και τις διεργασίες που γίνονται εκεί. Μόνο τότε θα καταφέρει να εκφράσει κάτι γνήσιο και μαζί προσωπικό.

Σώτη Τριανταφύλλου – Μηχανικοί καταρράκτες (εκδ. Πατάκη)

Ένα ταξίδι που κάνει ο πρωταγωνιστής της νουβέλας, ο Σαλ, προς το Μεξικό για να υποβληθεί σε μια επέμβαση φυλομετάβασης, γίνεται η αφορμή να έρθει πιο κοντά σε συγγενείς, που σταματά για να χαιρετήσει, σε φίλους αλλά κυρίως να έρθει πιο κοντά προς τον ίδιο του τον εαυτό και τις ανάγκες του. Με χιούμορ, αγωνία και πίστη στις αποφάσεις του.

Βαγγέλης Ραπτόπουλος – Λεσβία (εκδ. Κέδρος)

Ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος είναι ένας συγγραφέας που δεν ολιγωρεί σε δύσκολα θέματα. Καταπιάνεται με πάθος θέτοντας ερωτήματα και κυρίως δίνοντας απαντήσεις.

Η σχέση δύο φοιτητριών βρίσκεται στο επίκεντρο του μυθιστορήματος Λεσβία, όπου ανακαλύπτουμε όχι μόνο τις ερωτικές πτυχές αυτής της σχέσης αλλά και την κοινωνική διάσταση που μπορεί να υπάρχει σε σχέση με την οικογένεια, τους φίλους και τους συμφοιτητές των δύο κοριτσιών.

Αλέξης Πανσέληνος – «Δεριγνύ 10» (για τα 10 χρόνια της Book Press)

Ένα υποδειγματικό διήγημα από κάθε άποψη είναι αυτό που μας χάρισε ο Αλέξης Πανσέληνος για τα 10 χρόνια της book press. 

Ο παιδικός έρωτας, η μνήμη, η πόλη, το σκίρτημα το ερωτικό, η μεταστροφή του έρωτα: αυτά κι άλλα πολλά θίγονται μέσα στο διήγημα του Αλέξη Πανσελήνου. Η ενσυναίσθηση βρίσκει εδώ την απόλυτη εφαρμογή της και το αποτέλεσμα είναι απλώς υπέροχο.

^＊ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.