Τι σημαίνει «τυπική συμπεριφορά»; Τι «άτυπη»; Και σε τι μας χρησιμεύει η γνώση και των δύο;
Από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί μέχρι και την ενηλικίωσή του, αναπτύσσεται όχι μόνο σωματικά, αλλά και λεκτικά, γνωστικά, κοινωνικά και συναισθηματικά. Πολλά παιδιά αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους με προβλέψιμους τρόπους, εξού και συχνά μιλάμε για αναπτυξιακά ορόσημα.
Λίγο πιο αργά για κάποια και λίγο πιο νωρίς για άλλα, τα επιτεύγματα είναι πάνω κάτω κοινά ανά ηλικία. Γιατί πρέπει να τα παρακολουθούμε; Επειδή αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε πότε κάτι δεν πάει καλά και να επέμβουμε καταλλήλως.
Διαβάστε επίσης: Γονείς: Πώς θα ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία
Τυπική Vs. άτυπης συμπεριφοράς
Τα παιδιά αναπτύσσουν ικανότητες- δεξιότητες από τη στιγμή που γεννιούνται μέχρι τα τελευταία χρόνια της εφηβείας τους, όπως αρχικά είπαμε. Όταν αυτή η διαδικασία χαρακτηρίζεται ως τυπική, αυτό σημαίνει ότι μεγαλώνουν με τον αναμενόμενο ρυθμό σύμφωνα με την ηλικία τους.
Από την άλλη πλευρά, όταν το παιδί μένει πίσω αναπτυξιακά σε σχέση με τους συνομηλίκους του ή εμφανίζει συμπεριφορές που δεν συνάδουν με την ηλικία του, τότε μιλάμε για μια άτυπη εξέλιξη. Ακόμη και τα παιδιά που προοδεύουν με πολύ γρήγορο ρυθμό ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. «Άτυπη» λοιπόν είναι η ανάπτυξη ή εκείνη η συμπεριφορά του παιδιού που θεωρητικά δεν συνάδει με τη συγκεκριμένη ηλικία ή το αναπτυξιακό του στάδιο.
Τυπικές και άτυπες συμπεριφορές των παιδιών του δημοτικού
Τα παιδιά στο δημοτικό μαθαίνουν να αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες, επομένως είναι φυσικό να θέλουν περισσότερη ελευθερία από ό,τι μπορούν να αντέξουν…
Ενώ είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία τους, πιθανότατα θα χρειάζονται ακόμα την καθοδήγηση και την βοήθειά σας όταν κάνουν μικρές δουλειές του σπιτιού ή τις εργασίες τους. Χρειάζονται επίσης βοήθεια στην αντιμετώπιση και τη διαχείριση δυσάρεστων συναισθημάτων.
Επιπλέον, τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες:
- Δημιουργούν φιλίες και κοινωνικό κύκλο.
- Μια τυπική συμπεριφορά σε αυτό το στάδιο περιλαμβάνει την εξερεύνηση ενδιαφερόντων που μπορεί να φαίνονται πως προκύπτουν από το… πουθενά.
- Αρχίζουν να αποκτούν αίσθηση της ταυτότητάς τους, αν και πολύ συχνά ακολουθούν συμπεριφορές και μπορεί να κάνουν ή να πουν πράγματα μιμούμενοι τους φίλους τους.
- Μαθαίνουν περίπλοκους κοινωνικούς κανόνες σε πολιτισμικό, οικογενειακό και φιλικό επίπεδο.
- Μπορεί ακόμη και να πειραματιστούν με το ψέμα…
Οι άτυπες συμπεριφορές στα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Το να παίζουν περισσότερο με μικρότερα ή μεγαλύτερα παιδιά και όχι με τους συνομηλίκους τους.
- Να μην ζωγραφίζουν.
- Να αποσπώνται εύκολα.
- Να εκδηλώνουν συχνά επιθετικότητα χωρίς κάποιος να τα προκαλεί ή να μην μπορούν να ακολουθήσουν οδηγίες.
- Να απομονώνονται.
Τυπική και άτυπη προεφηβική και εφηβική συμπεριφορά
Το πιο σύνηθες χαρακτηριστικό των εφήβων είναι το να είναι εριστικοί καθώς αρχίζουν να σας «αποχωρίζονται», διεκδικώντας ακόμα μεγαλύτερη ανεξαρτησία.
Οι προέφηβοι και οι έφηβοι τείνουν να:
- Ξεπερνούν τα όρια.
- Βιώνουν αλλαγές σε φιλικούς κύκλους.
- Επιθυμούν περισσότερη ιδιωτικότητα.
- Ρισκάρουν.
Άτυπες συμπεριφορές που μπορεί να παρατηρήσετε στο έφηβο παιδί σας περιλαμβάνουν:
- Την ανάγκη βοήθειας με δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης.
- Την αδυναμία να μιλήσει σχηματίζοντας μεγάλες προτάσεις.
- Προβλήματα με τη μνήμη, την κατανόηση και την οργάνωση.
Πώς να χειριστείτε την άτυπη συμπεριφορά
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε ότι μπορεί να υπάρχει κάποιο πρόβλημα και στη συνέχεια να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό για βοήθεια και υποστήριξη.
Μπορεί να είναι δύσκολο να αναγνωρίσετε ποιες συμπεριφορές ή συναισθήματα του παιδιού σας είναι τυπικές και ποιες άτυπες. Σε γενικές γραμμές, συνίσταται να αναζητήσετε μια έντονη και με διάρκεια αλλαγή συναισθήματος ή συμπεριφοράς που δεν τροποποιείται αισθητά μέσω των παρεμβάσεων σας.
Λάβετε υπόψη ότι ορισμένα παιδιά μπορεί περιστασιακά να εμφανίζουν μια άτυπη συμπεριφορά, η οποία περνά. Γενικά, οι περισσότερες άτυπες συμπεριφορές αλλάζουν με τον καιρό και την ωριμότητα καθώς και με τη ζεστασιά και την αγάπη που θα δείξουμε στο παιδί αλλά και με τα όρια που θα θέσουμε.
Εάν ωστόσο υπάρχουν ακραία ζητήματα που σας ανησυχούν, απευθυνθείτε σε έναν ειδικό έτσι ώστε να αντιμετωπιστούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα.