Το καλοκαίρι είναι η εποχή που δημιουργεί το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μυκήτων σε διάφορα σημεία του σώματος. Ποιες οι κύριες αιτίες των μυκητιάσεων, τα συμπτώματά τους, αλλά και οι βέλτιστες πρακτικές και συμβουλές για την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους.

Η κολπική μυκητίαση είναι μια κοινή λοίμωξη των γεννητικών οργάνων που προκαλείται από έναν σαπροφυτικό μύκητα, τον Candida albicans. Τα συμπτώματα είναι:

• Άχρωμη, υπόλευκη και σβολώδης λευκόρροια
• Κνησμός
• Αίσθηση καύσου της ηβικής περιοχής
• Οίδημα και πιθανές δερματικές βλάβες

Από την άλλη, οι μυκητιάσεις του δέρματος οφείλονται σε δερματόφυτα που ανήκουν στα παρακάτω τρία γένη: Trichophyton, Microsporum και Epidermophyton.

Τα ζωόφιλα δερματόφυτα (Microsporum canis ή Trichophyton mentagrophytes) μεταδίδονται στον άνθρωπο από άμεση επαφή με το ζώο φορέα. Ορισμένες μυκητιάσεις οφείλονται σε μύκητες, που αντιπροσωπεύονται από το γένος Candida ή Malassezia furfur. Η τελευταία είναι υπεύθυνη για την ποικιλόχρου πιτυρίαση. Οι δερματοφυτιάσεις των ποδιών, εμφανίζονται στα μεσοδακτύλια διαστήματα και συνήθως επηρεάζουν το 3ο και το 4ο μεσοδακτύλιο.

Ακόμη, αξίζει να αναφερθούμε στο παράτριμμα Intertrigo, που προκαλεί χαρακτηριστική ξηρότητα του δέρματος ή/και σκάσιμο με κνησμό. Οι βλάβες μπορεί να επεκταθούν στα πέλματα των ποδιών και στην πλάτη με τη μορφή φυσαλίδων, με πιθανή ύπαρξη δυσάρεστης οσμής.

Όσο για την ονυχομυκητίαση, αυτή προκαλείται από δερματόφυτα, συνήθως ως επέκταση μιας ήδη υπάρχουσας δερματοφυτίασης του δέρματος, η οποία προχωρά στο νύχι. Τα δερματόφυτα διεισδύουν στο παρωνύχιο, προκαλώντας υπερκερατική βλάβη του νυχιού, με ονυχόλυση και αποκόλληση της ονυχαίας πλάκας.

Σε περίπτωση κολπικής μυκητίασης

Καθημερινά, πρέπει να χρησιμοποιείται σαπούνι με κατάλληλο pH και για την αποφυγή υποτροπών. Οι βλεννογόνοι και οι μηρογεννητικές πτυχές να στεγνώνονται προσεκτικά. Τα εσώρουχα να αλλάζονται και να πλένονται καθημερινά, προτιμώντας τα βαμβακερά. Να αποφεύγονται προϊόντα με άρωμα που έρχονται σε επαφή με την περιοχή, γιατί συντελούν στην ανισορροπία της φυσιολογικής χλωρίδας.

Κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης, προτείνεται η χρήση σερβιέτας έναντι των ταμπόν ή κυπέλλων περιόδου. Φυσικά, όσον αφορά τις σεξουαλικές επαφές, η αποχή κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, αφού εκτός των άλλων, η αποτελεσματικότητα των προφυλακτικών μειώνεται από τις αντιμυκητιακές θεραπείες. Τέλος, σε περίπτωση ενεργής σεξουαλικής ζωής, η θεραπεία θα πρέπει να ακολουθείται και από τον σύντροφο.

Σε περίπτωση δερματοφυτίασης των ποδιών

Είναι απαραίτητο οι μεσοδακτύλιες περιοχές να στεγνώνονται πλήρως μετά το μπάνιο. Η καθημερινή χρήση πούδρας, αντιμυκητιακής ή μη, βοηθά στο να διατηρούνται τα πόδια στεγνά. Να αποφεύγεται η άμεση επαφή των πελμάτων με δάπεδα σε δημόσιους χώρους. Επιπλέον, οι κάλτσες και τα υποδήματα να είναι απο φυσικά υλικά και όχι συνθετικά. Τα αθλητικά παπούτσια καλό είναι να φοριούνται μόνο κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας και να μην χρησιμοποιείται το ίδιο ζευγάρι για δυο μέρες συνεχόμενα.

Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη κολπικής μυκητίασης:

• Κολπική υπεροξύτητα, λόγω παρουσίας οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• Διαβήτης.
• Ανοσοκαταστολή.
• Ορισμένα φάρμακα: Αντιβιοτικά, αντισυλληπτικά, προγεστίνες και αντιχολινεργικά.
• Λανθασμένη προσωπική υγιεινή: Υπερβολική χρήση κολπικών πλύσεων, χρήση τοπικών αντισηπτικών.
• Συνθετικά ρούχα και εσώρουχα και στενά παντελόνια: Προάγουν την παραγωγή θερμότητας και υγρασίας στην ηβική περιοχή.

Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη δερματομυκητίασης και ονυχομυκητίασης:

• Βλάβες της κεράτινης στιβάδας.
• Θερμότητα και υγρασία του δέρματος.
• Υπερβολική εφίδρωση.
• Ανοσοανεπάρκεια ή παθολογίες (διαβήτης, νόσος του Cushing).

Τοπικές θεραπείες

Τα πιο διαδεδομένα τοπικά αντιμυκητιακά για την αντιμετώπιση των δερματόφυτων υπάρχουν σε μορφή πούδρας, λοσιόν ή ακόμα και κρέμας. Καθώς οι υποτροπές είναι συχνές, η θεραπεία θα πρέπει να ακολουθείται σχολαστικά, τηρώντας το χρονοδιάγραμμα που συνίσταται.

Από την άλλη, οι θεραπείες με δραστικές ουσίες – παράγωγα του ιμιδαζολίου (τοπικής δράσης μικοναζόλη), διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή, με τη μορφή κολπικών υπόθετων και κρεμών, για την τοπική θεραπεία της κολπικής μυκητίασης. Τα κολπικά υπόθετα χορηγούνται το βράδυ, πριν την κατάκλιση, ακόμη και κατά την έμμηνο ρύση.

Όσον αφορά στη θεραπεία της ονυχομυκητίασης, βασίζεται στην τοπική εφαρμογή προϊόντων με κυκλοπιροξολαμίνη και αμορολφίνη. Η διάρκεια της θεραπείας είναι μεγάλη, μεταξύ 3 και 12 μηνών και πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προληπτικά μέτρα για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας: Θεραπεία οποιουδήποτε άλλου δερματόφυτου σε άλλη θέση στο σώμα, καλό στέγνωμα των ποδιών, ιδιαίτερα των μεσοδακτύλιων διαστημάτων και γύρω από τα νύχια ή ακόμα και εφαρμογή πούδρας στα παπούτσια.

Προβιοτικά

Τα προβιοτικά, σε συνδυασμό ή όχι με πρεβιοτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια κολπικής μυκητίασης αλλά και για τον περιορισμό υποτροπών. Δρουν διασφαλίζοντας την άμυνα του ξενιστή, αυξάνοντας την παραγωγή γαλακτικού οξέος, υπεροξειδίου του υδρογόνου και σχηματίζοντας ένα βιοφίλμ στον κόλπο. Υπάρχουν διαθέσιμα διάφορα σκευάσματα υπό μορφή κάψουλας.